Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be

Klooster Foswert te Ferwert en de kerk van Ferwert  Klooster Foswert te Ferwert en de kerk van Ferwert

88  Geschreven in September 2020   

Het plaatsje Ferwert word al genoemd in de achtste eeuw en had in die tijd de oudste kerk van Frieslân, die dateerde uit de elfde of twaalde eeuw. Deze tufstenen kerk is vooraf gegaan door een houten kerkje. Hiervanuit werden andere kerken in de omgeving gesticht.
In de vijftiende eeuw werd deze kerk echter afgebroken en werd er een nieuwe kerk gebouwd; dat is de huidige kerk en deze kerk is een Rijksmonument  (Zie foto rechts)  (Bronnen: Carmiggelt Blz.71  &  Wikipedia).
Je vindt deze kerk aan het Kerkpad 1 te Ferwert  (Zie OpenStreetMap.org).

Ik heb enkele rondes rond de kerk gelopen met de wichelroede, die telkens reageerde bij beide zijkanten achteraan bij de kerk. Op deze hoogte zou bij een Katholieke kerk het altaar hebben gestaan. Het krachtcentrum bevindt zich bij deze kerk dus op de plek waar het altaar op het priesterkoor gestaan moet hebben. Vanuit Ferwert kerstende men de rest van de omgeving, hier zal toch zeker een oude heidense heilige plaats geweest kunnen zijn.

Bij Ferwert lag het klooster Bethanië op een terp genaamd Foswert. Het laatste deel van de naam Ferwert en Foswert; "wert", komt van het Oudfriese woord "werth", dat een terp aanduid.
 (Bronnen: Huisman Blz.69Etymologiebank.nl FerwertEtymologiebank.nl Foswert  en  Wikipedia)




Het verhaal gaat dat dit klooster op Ameland gelegen heeft, dat rond het jaar 1109 verhuist zou zijn vanaf Ameland naar Ferwert op het Friese vasteland. Archeologisch onderzoek heeft dit klooster nog niet op Ameland kunnen vinden, tegenwoordig denkt men dat men de bouw van een klooster op Ameland heeft verzonnen rond 866 na nul om zodoende een landclaim op Ameland te kunnen doen.
Er heeft dus nooit een klooster op Ameland gestaan, er zijn geen archeologische vondsten die dit suggereren.  (Bronnen: Doedens & Houter Blz.18Halbertsma Blz.226Huisman Blz.103AmelanderHistorie.nlVU.nl  en  Wikipedia).

Van het Foswert/Bethanië klooster op het Friese vasteland bij Ferwert heeft men schriftelijke bronnen en archeologische vondsten gedaan. De terp waarop dit klooster bij Ferwert gestaan heeft wordt gedateert uit de elfde eeuw en de oudste vermelding waarin dit klooster genoemd word stamt uit 1228.
In 1349 heerste hier de pest en trof het klooster hard, 200 mensen overleden. Na de Reformatie in 1580 werd het klooster geplunderd en verbrand. Heden is er niets meer van het klooster over, er staan nu boerderijen. Het klooster had tijdens haar bestaan bezittingen op Ameland, dus er is wel een con­nec­tie tussen dit Foswert klooster te Ferwert en Ameland.
  (Bronnen: v.d.Berg Blz.102-103 (PDF Blz.169-170)Carmiggelt Blz.41-42Goos Blz. 48Huisman Blz.103AmelanderHistorie.nlAmeland.infoArchieven.nlFerwertOnline.nlKNAW.nlPlaatsengids.nlRijksmonumenten.nlVU.nl,   en Wikipedia).

Wat wel zeker is, is dat er een Foswert / Bethanië klooster bij Ferwert heeft gestaan. Foswert zou dan kunnen staan voor de terp van Fosta, het klooster Bethanië stond mogelijk op een oud voor-christelijk heiligdom van de Godin Fosta. Wanneer er ergens in Friesland heilige plaatsen zijn geweest gewijd aan de Godin Fosta, dan moet deze Fosta-terp bij Ferwert er zeker één van geweest zijn, ook gezien de connectie van dit klooster met Ameland waar een beeldje van Fosta gevonden was.

Het klooster is al eeuwen verdwenen, wat er van rest is een oprijlaan met palen die aan dit klooster doen herinneren. Op de plaats van het oude klooster staan nu boerderijen. De oprijlaan van Foswert in Ferwert vind je aan het weggentje "It Kleaster" dat langs het watertje de Burmaniafeart loopt.
Wanneer je vanuit Ferwert van het fietsknooppunten netwerk route 9 volgt kom je er vanzelf langs.
Gebruikt voor navigatie It Kleaster 1A Ferwert, zie ook op OpenStreetMap.org.

Martin Roek