Bronnen en Krachtplaatsen in NL & Be

De Wijkertoren van Beverwijk, Noord Holland  De Wijkertoren van Beverwijk

73 Geschreven in Juli 2021, bijgewerkt in Augustus 2021  

Je vindt de Wijkertoren aan de Kerkstraat 37A in Beverwijk  (Zie OpenStreetMap.org).

Het plaatsje dat later Beverwijk zal gaan heten wordt in de elfde eeuw 'Agathenkiricha' genoemd en in de dertiende eeuw 'Sinte Agheten dorpe' (1251).
De oudste aanduiding voor het plaatsje als 'Wijk' dateert van 1267, rond 1276 zien we ook 'parrochia de Wijc' en 'Beverwijc'. Het deel dat 'Wijc' heette bevond zich rond het slangeweggetje en het deel dat 'Sint Aagtendorp' heette rond de huidige Wijkertoren. Het centrum van Beverwijk wordt tot op de dag van vandaag in de volksmond nog steeds aangeduid als  'de wijk'.
'Bever' zou kunnen komen van het woord 'Bibera', van het latijnse woord 'bibere' (drinken). 'Bibera' is een waternaam dat bij ons heeft geleid tot 'Bever'. 'Beverwijk' zou dan betekenen een woonplaats (wijk) bij het water.  (Bronnen: Alders Blz.17 en 36Koene/Morren/Schweitzer Blz.80Etymologiebank.nlIJpelaan.nl  en  Plaatsengids.nl).

Beverhem?
In enkele bronnen lezen we dat Beverwijk in de eerste helft van de 10de eeuw 'Bevorhem' en 'Beverhem' genoemd zou zijn. Samen met 'Beverhem' worden ook 'Hegginghem', 'Gisleshem' en 'Schupildhem' in één zin genoemd in een oude goederenlijst uit de elfde eeuw. Schupildhem zou dan eventueel de Schepelenberg kunnen zijn, de andere plaatsnamen kan men niet echt in deze regio plaatsen.
Het zou hier dan ook heel goed om plaatsen in Noord Frankrijk rond Calais kunnen gaan.
Beverhem verwijst dan niet naar Beverwijk maar naar Beuvrequen, dat in de 11de eeuw vermeld wordt als Bovorkem en in 1214 wordt vermeld als Beverghem. Hegginghem, ook Egginghem en Wegginhem genoemd, is dan Wacquinghem op twee kilometer van Beuvrequen. Gislemhem is Guslinghem, ook in Noord Frankrijk en Schupildhem is volgens Albert Delahaye, minder waarschijnlijk, Le Schoubrouck. Dat Beverwijk in het verleden eerst 'Beverhem' geheten zou hebben en daarna 'Sint Aagtenkerke' en 'de Wijc' en vervolgens weer 'Beverwijk' lijkt dus onwaarschijnlijk.
 (Bronnen: Koene/Morren/Schweitzer Blz.75 e.v.IJpelaan.nl  en  Wikipedia).

Sint Agatha
Ergens tussen de jaren 750 en 850 zou Beverwijk al een houten kapelletje gehad hebben dat later een parochiekerk zou worden. Een legende verteld dat de Viking Rorik (820 - ±880) tijdens een van zijn plundertochten in deze streken zijn oog op een meisje had laten vallen, die met enige moeite aan hem wist te ontsnappen. Tijdens haar vlucht ruste ze even bij een watertje, toen een van haar achtervolgers opdook. Het meisje bad tot de heilige Agatha, die in een lichtend schijnsel verscheen en het meisje redde. Haar achtervolger was zo getroffen door de verschijning dat hij ter plaatse dood neerviel. Op de plaats waar de heilige Agatha verschenen was bouwde men toen een houten kapel gewijd aan Agatha. Van deze kapel zijn helaas geen sporen teruggevonden. De oudste vermelding van een kapelletje gewijd was aan Agatha dateert van 1063.  (Bronnen: Koene/Morren/Schweitzer Blz.75-77 en 119, 121-122v.d.Linden Blz.8-10Numan Blz.117Spruit Blz.12-15, 19Zoodsma Blz.57-59GrotekerkBeverwijk.nlHistorieBeverwijk.nlWikipedia Agathakerk  en Wikipedia Grote Kerk)

Stadsrechten en de eerste stenen kerk
Rond het begin van de dertiende eeuw; in 1204, werd het plaatsje inclussief het kapelletje door een bende van de Graaf van Loon verwoest. Beverwijk heette toen Sint-Aagtendorp  (Zie: Etymologiebank.nl).
In 1268 waren er onlusten en zou de bevolking in opstand zijn gekomen, waarbij het dorp en de kerk wederom verwoest werden. Beverwijk herstelde zich voorspoedig en het houten kerkje werd hersteld danwel herbouwd. In juni 1276 kreeg Beverwijk zelfs marktrechten van graaf Floris V; deze oorkonde is het oudste geschrift waarin de naam Beverwijk gebruikt wordt. In november 1298 kreeg Beverwijk stadsrechten van graaf Jan I van Holland, de zoon en opvolger van graaf Floris V.
Men begon mogelijk in de dertiende eeuw met de bouw van een nieuwe kerk van tufsteen in Romaanse stijl ter vervanging van het houten kerkje. Tegen het einde van de veertiende eeuw / begin vijftiende eeuw werd het Romaanse tufstenen kerkje verbouwd en uitgebreid tot een driebeukige kerk; de huidige Grote Kerk. Van deze kerk kwam de middenbeuk rond 1400 gereed en de toren rond 1475.
 (Bronnen: Alders Blz.15Cordfunke Blz.164-165Hoogewoud Blz.105-106Koene/Morren/Schweitzer Blz.131,133v.d.Linden Blz.10-12Numan Blz.117Spruit Blz.12-15, 19Zoodsma Blz.57-59GrotekerkBeverwijk.nlPKNBeverwijk.nlReliwiki.nlTipBeverwijk.nl  en Wikipedia Grote Kerk)

De Tachtigjarige Oorlog en de Reformatie
De Grote Kerk van Beverwijk kwam in 1575; gedurende de Reformatie, in protestantse handen. Dit was echter van korte duur, in 1576 werden Beverwijk en de Grote Kerk verwoest door Spaanse troepen. Na het vertrek van de Spaanse troepen stonden nog slechts negen huizen en de Wijkertoren enigszinds overeind. In 1592 begon men de kerk te herbouwen, een project dat in 1648 voltooid werd. Van de door de Spanjaarden verwoeste kerk zijn nog delen van de muren van de oude kerk in de nieuwe kerk opgenomen, evenals de pilaren in de kerk en een groot deel van de Wijkertoren.
De Wijkertoren is ongeveer zeventig meter hoog en is een Rijksmonument.
 (Bronnen: Koene/Morren/Schweitzer Blz.137v.d.Linden Blz.25Spruit Blz.20Zoodsma Blz.63-64GrotekerkBeverwijk.nlTipBeverwijk.nl  en Wikipedia)

Krachtplaats
De legende rond de Viking Rorik en het ontsnapte meisje hierboven wekt sterk de indruk dat het hier een oude Heidense Heilige plaats betreft die gekerstend werd met een Christelijke legende. Zoals gebruikelijk in die tijden werden Heidense Heilige plaatsen gekerstend door deze te verwoesten en er een kapelletje of kerkje op te bouwen. Woensdag 21 Juli 2021 heb ik de Wijkertoren en de Grote Kerk te Beverwijk bezocht. Ik heb foto's genomen en ben ook even in de kerk geweest, die eigenlijk niet open was want er werden cursussen gegeven, maar ik mocht even kijken wanneer ik heel stil zou zijn en wegbleef uit het deel waarin men bezig was. Zondag 25 Juli 2021 was de kerk wel open en was ik er op een rustig moment. Ik ben rond de kerk gelopen met de wichelroede en ben achter de wichelroede aan de kerk in gelopen. Terwijl ik rond de kerk liep wees de wichelroede in de richting van de Wijkertoren, of eigenlijk meer vlak achter de Wijkertoren. Ik liep met de wichelroede de ingang van de Wijkertoren binnen waarna de wichelroede het krachtcentrum aanwees in het tussenstuk tussen de Wijkertoren en de Grote Kerk. Het krachtcentrum had een prettige sfeer. Naast de Wijkertoren staat een bankje waarop je rustig kunt zitten voor een meditatie en om het krachtcentrum op je in te laten werken. Helaas staat er een kroegje vlak naast de Wijkertoren die veel bezoekers trekt en ook regelmatig live muziek organiseert. Ik hoop in de nabije toekomt hier op een rustig moment eens een meditatie te doen om een connectie te maken met deze bijzondere krachtplaats.

Interessante krachtplaatsen vlak in de buurt: de Broekpolder en de Schepelenberg in het naburige Heemskerk.

Martin Roek